Аналіз лексічнага фону лексемы "дом" у беларускай мове. Семантычныя змены значэння слова на працягу доўгага часу; эквівалентнасць яго значэння ў блізкіх нацыянальных культурах. Значэнне слова "дом" у старажытнарускім і ў кантэксце сучаснай рускай мовы.
Аннотация к работе
Узнікаюць такія накірункі мовазнауства, як лінгвакультуралогія, лінгвакраіназнауства, этналшгвютыка, кагнітьіуная лінгвістьїка, сацьіялінгвістьїка і інш. Брукнер, У. М.Это - домъ, изба или хата, но только последние два слова имели значение собственно ‘здание; дом’. Колесау, прааналюаваушы сэнсавае змяненне слова дом, тлумачыць змены семашьікі і мнагазначнасць лексемы наступним чынам: «...в этом слове сошлись три древнейших корня, первоначально самостоятельных, но по звучанию очень похожих: *doma ‘владычествовать’ (т. е. руководить поступками всех домашних), *demo ‘строить, сооружать’ и *dem(o) ‘дом как общественная организация’, т. е. семья» [4, с. Пра гэта сведчаць і парэмшлапчныя адзінкі: Мая хата з краю нічога не знаю; Не красна хата вугламі, а пірагамі; Не пі, не еш і з хаты не лезь; Прьшшлі у маю хату і б ’юць майго тату; У кожнай хаце па печы; У сваей хаце і вуглы памагаюць; Хата без гаспадара плача; Хата рагата; Чым хата багата, тым і рада; Я не я і хата не мая; У сваей хаце і вуглы памагаюць; была у сабакі хата; не туды хата; чым хата багата; кідаць агонь у хату; падводзіць пад дурнога хату; укінуць ката у хату; вьіносіць смецце з хаты і інш. Пяткевіч, расказваючы пра будауніцтва у Рэчыцкш Палессі, выкарыстоувае словы хаціна, хата (хату перасыпаць, зрубіць хату), будьініна: Пры пабудове цэлых хат у лесе бярвенне нумаруюць; Некаторыя нават будуючы хату каля дому, нумаруюць бярвенне гльїбокімі рьіскамі... Прывядзем гэтыя словы: хата (58), хат (13), хаткай (1), хаты (149), хатцэ (7), хатцы (1), хатца (1), хатушку (1), хатах (1), хату (126), хатак (2), хатку (18), хаткі (18), хаткаю (4), хатка (24), хатільї (1), хаті (5), хатку (1), хатэ (1), хате (4), хатачка (1), хатаю (1), хатачкі (1), хатах (7), хатау (1), хатанькі (1), хатанька (10), хатамі (1), хатак (2), хатай (3); дом (42), дома (52), домам (4), домачка (1), доме (6), домі (2), домік (3), домом (1), домоу (16), домоукі (91), дому (103), домункі (4), домы (1), домя (2) [3].